Öncelikle yazımıza direkt filtre kahve nedir sorusunu cevaplayarak başlayalım. Öğütülmüş kahve çekirdeklerinin üzerinden sıcak suyun geçirilerek demlenmesi ile oluşturulan kahveye filtre kahve denir.
Kahve, tahmini olarak 6.yy da Etiyopya’da bulunmuştur. Yüzyıllardır bir çok kahve demleme metodu gelişmiş olup filtre kahve günümüzde farklı farklı ekipmanlarla demlenmektedir. Kahvenin keşfedilmesi; Khaldi adındaki bir çobanın baktığı keçilerin kahve meyvesini yediğini fark etmesi ile başlıyor. Khaldi, ardından kendisi de bu meyvenin tadına bakmasıyla çok acı olduğunu fark ediyor.
Filtre Kahve Nedir? Filtre Kahvenin Serüveni
Kahvenin serüveni, Khaldi’nin kahve meyvesini Habeş’teki keşişlere götürmesi ile başlıyor. Kahveyi ateşe atan keşişler, yayılan güzel kokunun üzerine kahvenin bir nevi çay halini yapmaya başlıyor. Serüveni bu şekilde başlayan kahve demleme, bilinen en eski kahve pişirme yöntemi olan Türk Kahvesi ile popülerliğini arttırıyor.
Osmanlı üzerinden gün geçtikçe dünyaya yayılan kahvenin demlenme yöntemleri de gittikçe farklılaşmaya başlıyor. Günümüzde “Birinci nesil kahve” olarak adlandırdığımız granül/çözünebilir kahveler, 1. Dünya Savaşı ile birlikte hayatımıza girmiştir. Savaş döneminde demlenebilme kolaylığı ile çok tercih edilmiştir.
Ardından ise İtalyanlar tarafından geliştirilen ve günümüz espresso makinalarının temelini oluşturan kahve makinaları, ince öğütülmüş kahveye basınçlı su vererek “kahvenin nektarı” da dediğimiz Espresso’yu ortaya koymuşlardır.
Kahvenin Avrupa’dan çıkıp Amerika başta olmak üzere bütün dünyada sevilip, çok tüketilen bir içecek haline gelmesi ile birlikte “filtre kahve” ve “filtre kahve demleme yöntemleri” büyük bir ivme yakalamıştır ve kahvenin bir “Gurme” içecek haline gelmeye başladığı günümüzde, filtre kahveden aldığımız keyfi arttırmak için inovasyon sürekli devam etmektedir.
Temelde filtre kahve; Sıcak suyun, öğütülmüş kahvenin içinden geçmesi ile oluşur. Filtre kahve yapma yöntemleri kendi aralarında; kullandıkları filtre (metal,kağıt vb.) basınç kullanımları, demleme miktarları gibi farkları bulunur.
Filtre kahve demleme yöntemleri
- French Press
- Chemex
- V60 ve benzer “Pour Over Demleme” yöntemleri
- Filtre Kahve Makinası
- Aeropress, Delterpress
- Syphon
French Press Demleme
Oldukça basit bir yapıya sahip olan French Press yönteminin patenti 1932 yılında alınmış olsa da, 1800’lü yıllarda Fransız bir asker tarafından ilk defa denendiği tahmin ediliyor.
Sıcak suyun içinde öğütülmüş kahve çekirdeklerini beklettikten sonra metal bir filtre ile demlenen kahve çekirdeklerini ayırarak elde edilen bir kahvedir.
Chemex Demleme
Günümüzde Chemex, hemen hemen her kahve dükkanında görebileceğimiz, herkesin beğendiği bir kahve demleme yöntemidir.
1941 yılında Alman kimyager Dr. Peter Schlumbohm tarafından aslında bir “beher camı” olarak tasarlandıktan çok kısa süre sonra kahve demleme ekipmanı haline gelmiştir. Bununla birlikte Dr. Peter Schlumbohm, çift katmanlı ve kendi tadı olmayan Chemex filtre kağıdını da tasarlamıştır.
Chemex lezzetli bir kahve demleme ekipmanı olmasının yanı sıra, tasarımının çok beğenilmesi ile birlikte şık bir servis aracı olarak birçok tasarım ödülü almıştır.
French Press’te filtre kahve demlemeden farklı olarak; kahve suyun içinde bekleyerek demlenmez. Üst haznesindeki filtre kağıdının içine orta-kalın öğütülmüş kahve koyulur, üzerine su dökülerek demleme yapılır. Su öğütülmüş kahve taneciklerinin arasından yer çekimi sayesinde süzülür, Kahvenin telvesi ve tortusu filtre kağıdının içinde kalır. Böylelikle daha çok filtrelenmiş daha temiz bir kahve içimi sunar.
V60 ve Benzer Pour Over Demleme
V60 demleme yöntemini 2005 yılında Japon Hario firması piyasaya sürmüştür.
Temelde Chemex’in daha portatif hali gibi görünse de, yapısının daha dikey olması (60°) ve duvarlarında, filtre kağıdının yapışmaması için kanalların bulunması sebebiyle Chemex’ten daha aromatik bir kahve yapmayı hedefleyen; aynı şekilde suyun, öğütülmüş kahve çekirdeğinin içinden yerçekimi sayesinde akarak demlenmesini sağlayan bir yöntemidir.
Günümüzde Hario V60 çok popüler bir demleme yöntemidir ve “Pour-Over” denilen filtre kahve demleme yöntemlerinden biridir.
Chemex ve Hario V60 filtre kahve demleme yöntemlerinin çok tercih edilmesi ile birlikte bu tarz ürünler gelişmiştir. Yine bir Japon firması olan Origami Dripper, Cafec Flower Dripper, Kalita Wave Dripper vb.. gibi ürünler günümüzde yaygınlıkla kullanılan “Filtre Kahve” demleme yöntemlerindendir.
Filtre Kahve Makinesi
Piyasada bulunan filtre kahve makinelerinin özellikleri birbirinden farklılık göstermektedir. Ama filtre kahve makineleri, genellikle “Pour-Over” demleme yöntemleri ile benzerlik gösterir. Su, filtre kahve makinesinin su haznesine; Kahve, kahve haznesine konulur.
Makine, haznedeki su yeterli sıcaklığa geldiği zaman otomatik olarak kahve haznesine boşaltır ve yine yerçekimi sayesinde öğütülmüş kahve taneciklerinin arasından sıcak su geçerek filtre kahve demleme sağlanmış olur.
Çoğu filtre kahve makinelerinde demleme sürecini yönetemezsiniz. Su, sabit sıcaklıkta, sürekli olarak, aynı noktaya dökülerek demleme sağlanır.
Aeropress ve Delterpress
Aeropress ve Delter Press, iki yöntem farklı filtre kahve demleme yöntemleri olsa da mantık olarak birbirine benzemektedir.
Pistonlu haznelerine su ve öğütülmüş kahve konularak demlenen bu filtre kahve yöntemleri, pour-over demleme yöntemleri gibi yerçekimi sayesinde değil, uyguladığımız el basıncı sayesinde olur. Fakat buradaki basınç espresso makinalarındaki gibi yüksek bir basınç değildir.
Aynı zamanda el basıncına dayalı bu sistemin ucunda bir kağıt filtre vardır ve bu sayede Chemex-V60 gibi temiz bir filtre kahve vermiş olur.
Syphon
Syphon, ilk başta Japon Hario firması tarafından çay demlemek için tasarlanmış bir ekipman olsa da, günümüzde popüler ve izlemesi bile keyifli olan filtre kahve demleme yöntemidir.
En altta ısı kaynağı, bir üstünde su haznesi, arada bez filtre ve en üstte de kahve haznesi bulunur. Alt haznede bulunan su ısındıkça ve bu şekilde buhar oluştukça, buhar basıncı sayesinde üst haznedeki kahve ile buluşur. Üst haznede kahve demlendikten sonra en alttaki ısı kaynağı kapatılır ve demlenmiş filtre kahve alt hazneye geri inerken telve ve tortular bez filtre sayesinde ayrılmış olur.
Güzel bir filtre kahve içmek istiyorsanız hangi demleme yöntemini kullanıyor olursanız olun dikkat etmeniz gerekenler;
- Kullandığınız kahvenin taze ve nitelikli olması
- Kahve çekirdeğinin demlemeden hemen önce öğütülmüş olması
- Kullandığınız demleme ekipmanlarının temiz olması
- Kullandığınız suyun çeşme suyu değil, içme suyu veya arıtılmış su olması
- Su ve kahvenin temas ettiği anda suyun sıcaklığının 97°’den düşük olması
