Temel olarak bir Moka Pot, kahve yapmak için düdüklü tencerelerin çalışmasına benzer basınç kullanan bir ekipmandır.
Genellikle Moka Pot ekipmanları, alüminyumun ısıyı kolayca eşit şekilde dağıtma yeteneği ve çok daha uygun maliyetli olması nedeniyle alüminyumdan yapılır.
Örneğin en çok satan moka potların neredeyse tamamı alüminyumdan yapılmıştır ve hepsinin maliyeti oldukça düşüktür.
Bu günlerde ise yukarıda bahsettiğimiz pek çok farklı alüminyum Moka Pot bulmak oldukça kolaydır. Fakat pek çok ev baristası artık daha dayanıklı, güvenli ve daha lezzetli olarak bilinen ve daha pahalı olan paslanmaz çelik Moka Pot tercih etmeye başladı.
Peki bu paslanmaz çelik versiyonlar gerçekten yüksek fiyat etiketlerine değer mi?
En çok satan moka pota bakacak olursak alüminyumdan yapılmış olduğunu görüyoruz. Fakat alüminyum ekipmanların, kahvenin tadını değiştirdiği gerçeğini de unutmamak lazım. Diğer bir yandan bakımı diğerlerine göre çok daha kolaydır ve sızdırmazlığı son derece basittir.
Peki Alüminyum ve Paslanmaz Çelik Moka Pot arasındaki fark nedir?
Yeni başlayanlar için hatırlatmakta fayda var, her ikisi de espresso yapmak için üretilmiştir. Ekipmanların üç ayrı bölümü vardır. Filtrasyon ve emniyet valfi tamamen aynıdır.
İlk oda altta bulunur ve su ile doldurulur. Bu haznede oluşan basınç, suyun yükselmesine ve ikinci hazneden akmasına izin verir.
İkinci hazne, öğütülmüş kahvenin buraya yerleştirildiği huni şeklindedir. Huni şeklinde olmasının nedeni ise suyun kaynatıldığında huniden yükselerek orta haznedeki öğütülmüş kahveye ulaşması ve demlenmesidir. Elbette bu orta hazne, öğütülmüş kahvenin birinci hazneye düşmesini önlemek ve suyun ikinci hazneden geçmesine izin vermek için küçük deliklere sahiptir.
Üçüncü oda ise demlenmiş kahvenin toplandığı yerdir. Üçüncü ve üst haznenin şekli, demlenmiş kahvenin aktığı merkezde uzun bir huni bulunan bir ters hunidir.
Sonuç olarak, demlenmiş kahve, basınç kullanımından kaynaklanan aşırı ısıtılmış su nedeniyle standart bir kapta demlendiğinden çok daha sıcak olur.
Paslanmaz çelik, ısıyı alüminyum kadar veirmli iletmediği için paslanmaz çelik bir moka potta eşit olmayan bir ekstraksiyon elde etme olasılığımız çok daha yüksektir. Aynı zamanda çelik moka potlardaki contaların muhtemelen daha sık değiştirilmesi gerekebilir.
Birinci sınıf paslanmaz moka potlarda bile, ısıyı tencerenin etrafına eşit olarak dağıtmaya yardımcı olmak için çelik taban mükemmel bir şekilde brülör üzerine yerleştirilmelidir. Eğer bir taraf diğerinden daha fazla ısınacak olursa, bu demlemenizi olumsuz yönde etkiler. Moka potu brülörde uzun süre bırakırsanız, contanın sadece bir tarafı yanar.
Peki ikisi arasındaki fark nedir?
Paslanmaz çelik bildiğiniz üzere dayanıklı bir metaldir. Alüminyum ise biraz daha kolay yıpranabilen bir ekipmandır.
Paslanmaz çelik, ısıyı daha önce belirttiğimiz gibi verimli bir şekilde iletmeyecektir fakat sağlık açısından kullanımı çok daha güvenlidir.
Alüminyum ekipmanlar ise çelikten çok daha hafif ve ucuzdur. Bu nedenle taşıması ve haliyle ucuz olduğu için satın alması da kolaydır. Alüminyumdan yapılmış olsalar da yine de oldukça dayanıklıdırlar.
Alüminyum ise ısıyı daha iyi dağıttığı için kahveyi alüminyum bir ekipmanda demlemek çok daha kolaydır. Bununla birlikte temizleme işlemi de bir o kadar basittir.
Alüminyum ekipmanların diğer bir avatajı da, bir parçayı değiştirme zamanınız geldiğinde bunu kolay bir şekilde yapabilirsiniz, çünkü parçalarını bulmak oldukça kolay.
Paslanmaz çelik moka potun kahve lezzeti
Alüminyum ile ilgili pek çok insanın sevmediği diğer bir olay ise, yüksek ısıda alüminyumun üretilen kahveye bazı metalik tatlar vermesidir. Moka pottan sızan bu alüminyum seviyeleri, insan tüketimi için güvenlidir ancak lezzet olumsuz yönde etkilenir. Paslanmaz çelik ise bunu yapmaz.
Lezzetin bozulmasını önlemek için ise yaygın bir uygulama vardır. Alüminyum moka potunuzu asla aşındırıcı ve sabunla tamamen yıkamayın. Bunun yerine moka potunuzu sıcak su ve aşındırıcı olmayan bezler ile hemen durulamanızı tavsiye ederiz.
Bialetti markasının ürünlerinde sanki aşınmış gibi görülmesi tesadüf değildir. Metal mühürlenmiştir ve bu kahvenin tadını daha iyi hale getirmektedir.
Öyleyse neden alüminyumun üzerine çelik kullanmıyorlar?
Bunu yapmak istemezsiniz çünkü çelik, eşit olmayan ısı dağılımı nedeniyle sıcak noktalara neden olur. Alüminyum modeller, kademeli olarak daha iyi çalışır. Aynı zamanda her kullanımdan sonra sabunla yıkanmaları gerektiği fikrini de unutmamak lazım.
Paslanmaz moka potlar, alüminyumdan daha mı güvenli?
Tüm moka pot ekipmanları, alt haznede güvenli bir basınç oluşmasını sağlayan contalarla donatılmıştır. Moka potlar üçe ayrıldığı için, contalar bölmeleri bir arada tutar. Aynı zamanda basıncın ayırmalarından kaçmasını önler.
Moka pot tüm bunlarla birlikte emniyet valfleri ile donatılmıştır. Bu valfler, buharın kaçtığı başka bir yoldur. Tabii ki buhar, ancak yoğun birikme durumunda veya diğer bir deyişle alt haznede çok fazla buhar biriktiğinde emniyet valflerinden kaçabilir. Örneğin Moka Express'in kendine özel patentli valfi vardır ve bu onu piyasadaki en güvenli moka pot yapmaktadır.
Öte yandan, ikinci haznede temiz bir filtre, buharın geçeceği ana yol olduğu için gereksiz buhar oluşumunu önler. Bu aynı zamanda kahvenin iyice demlenmesini de sağlar.
Ayrıca, bazı tarifler kahve çekirdeği miktarı başına ne kadar su kullanılacağını belirtir. Bu oran, kahvenin lezzetinin ortaya çıkmasında büyük rol oynadığı için çok önemlidir. Ne kadar su kullanıldığını bilmek de başka bir amaca hizmet eder.
Alüminyum ve Paslanmaz Çelik
Moka potlar, dövülebilirliği nedeniyle geleneksel olarak alüminyumdan yapılmıştır, bu da çelik gibi daha kalın metaller kullanmaya kıyasla, karmaşık şekil ve özelliklerin işçiliğini çok daha kolay hale getirir.
Moka potlar, pratik olarak aynı özellikleri ve işlevselliği sunuyor ancak her iki malzeme de kullanıcılara lezzet ve güvenlik açısından gerçekten katkı sağlıyor mu?
Bu soruları, aşağıdaki dört kriterin karşılaştırılması yoluyla çözebiliriz.
Korozyon
Paslanmaz çelik, korozyon direnci sağlayan krom adı verilen bir elemente sahiptir. Aynı zamanda paslanmaz çelik gözeneksiz olur, yani yüzeyinde en küçük delik bile olmaz. Bu özelliker yalnızca korozyona karşı dayanıklılık özelliğini arttırır. Öte yandan alüminyum, özelliklede asitliğin neden olduğu oksidasyona maruz kaldığı için korozyona eğilimlidir. Ee, burada kahveden bahsettiğimize göre evet, kahve asidiktir ve bu nedenel alüminyumu çok daha hızlı aşındırır.
Kazanan: Paslanmaz çelik
Isı transferi
Alüminyum, daha temel bileşimi nedeniyle daha iyi bir ısı iletkenine sahiptir. Paslanmaz çeliğe kıyasla daha az katmanı bulunuyor. Haliyle alüminyumda kahve demleme işlemini daha hızlı gerçekleşir.
Kazanan: Alüminyum
Mukavemet
Paslanmaz çelik, diğer metale kıyasla dövülebilirliğinin daha az olması gerçeğine dayanarak, alüminyumdan çok daha güçlüdür. Moka potların alüminyumdan yapılmaya başlamasının en büyük nedenlerinden birisi de budur. Paslanmaz çelik aynı zamanda alüminyumdan çok daha sağlamdır. Sonuç olarak her iki metalin de aynı miktarda basınca maruz kalması nedeniyle paslanmaz çelik daha dayanıklıdır.
Kazanan: Paslanmaz çelik
Kolaylık
Hiç şüphe yok ki burada gözler direkt paslanmaz çeliğe gidiyor. Krom özelliği, haznelerdeki kahve kalıntılarını yıkamayı ve silmeyi çok ama çok kolaylaştırıyor. Alüminyum moka potlar için biraz ekstra silme işlemleri gerekebilir.
Kazanan: Paslanmaz çelik
Maliyet
Alüminyumun zaten paslanmaz çelik moka potlara göre çok daha ucuz olduğunu belirtmiştik.
Kazanan: Alüminyum
Sonuç
Yukarıda bahsettiğimiz şeylere göre bakacak olursak aslında bütçeniz müsait ise paslanmaz çelik moka pot çok daha mantıklı görünüyor. Ayrıca paslanmaz çeliğin dayanıklılığı nedeniyle, alt oda tarafından oluşturulan yoğun basınca dayanma olasılığı çok daha yüksektir.
Tat açısından bakacak olursak, her iki moka potta iyi iş çıkarıyor. Fakat yukarıda da bahsettiğimiz üzere moka potların ürettiği lezzet, gerçekten yukarıda bahsedilen faktörlere bağlıdır. Bu nedenle alüminyum ve paslanmaz çelik moka potların lezzet konusunu tartışmaya açmayalım.
Eğer daha geleneksel bir moka demleme tarzı arıyorsanız, geleneksel moka pot lar alüminyumdan yapıldığından alüminyum tercih edin.
